หากพูดถึง “มองโกล” สิ่งแรกที่หลายคนนึกถึงอาจเป็นความโหดร้ายและป่าเถื่อนในการทำสงครามรุกรานหลายดินแดน ไล่ตั้งแต่เอเชียไปยันแผ่นดินยุโรป ว่ากันว่าการทำสงครามขยายดินแดนของกองทัพมองโกลในช่วงเวลานั้นมีคนเสียชีวิตไปไม่ต่ำกว่า 30 ล้านคน
สาเหตุที่มีคนเสียชีวิตกันเป็นจำนวนมากแบบนี้ก็เพราะว่าชาวมองโกลมักจะทำการฆ่าแบบล้างเผ่า พันธุ์สำหรับดินแดนไหนที่ไม่ยอมจำนนเพื่อสร้างความหวาดกลัวให้กับศัตรู ตัวอย่างเช่น การเข้าโจมตีเมืองแคฟฟาของอิตาลีในปี ค.ศ. 1246 กองทัพของมองโกลที่ตั้งทัพอยู่นอกกำแพงเป็นเวลานานเพราะไม่สามารถเข้าโจมตีเมืองได้ ต่อมาเกิดกาฬโรคหรือโรคห่าระบาดในกองทัพมองโกล ทหารล้มตายเป็นจำนวนมากจนศพทหารสูงเป็นกอง แต่แทนที่จะเอาศพไปฝังหรือเผา แม่ทัพมองโกลกลับนำศพทหารที่ตายด้วยโรคห่ามาใช้แทนก้อนหินใส่เครื่องยิงข้ามเข้าไปในกำแพงเมือง ทำให้เชื้อโรคห่าระบาดสู่ชาวเมืองแคฟฟาจนผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก เมืองจึงแตกเพราะไม่อาจต้านอาวุธเชื้อโรคของมองโกลได้
ตลอดยุคสมัยที่กองทัพมองโกลขยายอิทธิพล อาณาจักรอิสลามเองก็เช่นเดียวกันที่ต้องถูกรุกรานจนอาณาจักรต้องล่มสลายลง ตัวอย่างเช่นศูนย์กลางโลกอิสลามในยุคสมันนั้นอย่างนครแบกแดด และอาณาจักรคอวาริสม์
นครแบกแดด ในฐานะเมืองหลวงอาณาจักรอับบาซียะฮ์ในขณะนั้นถูกกองทัพมองโกลของ ฮูลากู ข่าน แห่งอาณาจักรอิลข่าน บุกเข้าโจมตีในปี ค.ศ. 1258 การโจมตีแบดแดดในครั้งนั้นเป็นอีกหนึ่งเหตุการณ์ในหน้าประวัติศาสตร์ที่บันทึกความโหดร้ายของกองทัพมองโกลเอาไว้ เพราะนอกจากจะเข่นฆ่าผู้คนโดยไม่เลือกหน้าแล้ว กองทัพมองโกลยังได้ทำลายทั้งเมืองลงอย่างย่อยยับอีกด้วย ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ บัยตุ้ลฮิกมะห์ ห้องสมุดและสถาบันการศึกษาขนาดใหญ่ที่เก็บบันทึกตำราสำคัญของศาสตร์หลายแขนง จนได้ได้รับการขนานนามว่าศูนย์กลางทางปัญญาโลกอีกด้วย
ถึงแม้จะเคยทำลายอาณาจักรอิสลามมาก่อน แต่เชื่อไหมว่ามองโกลในยุคต่อมาเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามและเป็นหนึ่งในส่วนสำคัญในการปกป้องศาสนาอิสลาม
มองโกลในรุ่นหลานของ “เจงกิสข่าน” ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิมองโกล ได้แบ่งอาณาจักรออกเป็นสี่ดินแดนขนาดใหญ่ด้วยกัน ได้แก่ ราชวงศ์หยวน (ประเทศจีน) โกลเดนฮอร์ด (ยุโรปตะวันออก) ชากาไต (เอเชียกลาง) และอาณาจักรอิลข่าน (อัฟกานิสถานถึงตุรกี) ซึ่งในภายหลังแทบทั้งหมดเข้ารับอิสลาม ยกเว้นเขตราชวงศ์หยวน(ภายใต้การนำของกุบไลข่าน)เท่านั้น
ผู้นำระดับกษัตริย์ของมองโกลคนแรกที่เข้ารับอิสลามมีชื่อว่า บะเราะกะฮฺ ข่าน (Berke Khan) ผู้ซึ่งเป็นบุตรของ โจชิ ข่าน บุตรชายคนโตของเจงกิสข่าน และเป็นผู้ปกครองในเขต Golden Horde การเข้ารับอิสลามของ บะเราะกะฮฺ ข่าน นั้นมาจากการสนทนาธรรมกับมุสลิมที่เมืองบุคอรอ เขาได้รับคำอธิบายที่ชัดเจนจนนำสู่การรับอิสลาม และได้นำพาอาณาจักรของเขาสู่การเป็นอาณาจักรอิสลาม
เมื่อ บะเราะกะฮฺ ข่าน ตัดสินใจเข้ารับอิสลาม ศรัทธาในอิสลามของเขาก็เข้มแข็ง เขาให้ความเคารพรักต่อบรรดาอุละมาอ์และคนเคร่งครัดในศาสนา ครั้งหนึ่งเมื่อลูกพี่ลูกน้องของเขาอย่าง ฮูลากู ข่าน แห่งอาณาจักรอิลข่าน ต้องการยกทัพไปยึดครองดินแดนชามและอียิปต์ที่อยู่ภายใต้การปกครองของราชวงศ์มัมลู้ก บะเราะกะฮฺ ข่าน กลับเปลี่ยนไปช่วยเหลือฝ่ายราชวงศ์มัมลู้ก จนนำไปสู่ความขัดแย้งระหว่างสองอาณาจักรที่อยู่ภายใต้จักวรรดิมองโกลอันยิ่งใหญ่
บะเราะกะฮฺ ข่าน ได้ส่งสารหลายฉบับถึงสุลต่าน อัซ-ซอฮิร บัยบัรสฺแห่งราชวงศ์มัมลู้กที่ได้แสดงให้เห็นว่า เขาได้ก้าวข้ามเผ่าพันธุ์ของตนเองเข้ามาสู่ภราดรภาพสากลของอิสลาม
ข้อมูลจาก :
ร้อยเรื่องสารพันสรรหามาเล่า – อ.อาลี เสือสมิง
จักวรรดิมองโกลในรุ่นหลานเจงกิสข่าน – อุมมะฮฺ อิสลาม
Illustration : mohand-aborehab.artstation.com
